Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Dubai kentinde son 75 yılın en şiddetli yağışları sele neden oldu. Ülkede 24 saat içinde yaklaşık 1,5 yıllık yağmur yağdı. Bunun ardından da sosyal medyada bulut tohumlama yöntemiyle ilgili yanıltıcı spekülasyonlar dolaşmaya başladı.
Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) kıyı bölgesinde yer alıyor. Genelde de çok kurak bir bölge olma özelliğini taşıyor.
Yılda ortalama 100 mm’den daha az yağış alsa da, zaman zaman aşırı sağanak yağışlar da yaşanıyor.
Son yağışlarda ise Dubai’ye 100 km uzaklıktaki Al-Ain kentinde 24 saat içinde yaklaşık 256 mm yağmur yağdı.
Sıcak ve nemli havayı içine çeken ve diğer hava sistemlerinin gelmesini engelleyen “kapalı alçak basınç hava sistemi” bunun ana nedeniydi.
İngiltere’de Reading Üniversitesi’nde meteoroloji uzmanı ve Körfez bölgesindeki yağış modellerini inceleyen Prof. Maarten Ambaum, “Dünyanın bu bölgesi uzun süre yağmursuz ve ardından da düzensiz, şiddetli yağışlarla bilinir. Ancak yine de bu çok nadir görülen bir yağıştı” diyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ NASIL ROL OYNADI
İklim değişikliğinin ne kadar büyük bir rol oynadığını tam olarak ölçmek şu an için pek mümkün değil. Bunun için doğal ve beşeri unsurların bilimsel analizi gerekiyor. Ama bu da birkaç ay sürebilir.
Ancak rekor yağış, iklimin nasıl değiştiğiyle doğru orantılı.
Basitçe söylemek gerekirse; daha sıcak hava daha fazla nem tutabilir (her bir santigrat derece için yaklaşık yüzde 7 ilave nem olabilir); bu da yağmurun yoğunluğunu artırabilir.
Reading Üniversitesi’nde iklim bilimi profesörü Richard Allan, “Yağmurun şiddeti rekor kırdı, evet. Isınan iklimin, daha fazla nemle daha fazla ortaya çıkan fırtınaları ve aşırı yağış olaylarını ve bununla alakalı sel olaylarını giderek daha etkili hale getirmesinden söz edilebilir” diyor.
Kısa süre önce yapılan bir araştırmaya göre, dünya ısınmaya devam ettikçe BAE’nin büyük bölümünde yıllık yağış miktarı da yüzyılın sonuna kadar yaklaşık yüzde 30 oranında artabilir.
Yine İngiltere’de, Imperial College London’da iklim bilimi alanında çalışmalar yapan Dr. Friederike Otto, “İnsanlar petrol, gaz ve kömür yakmaya devam ederse iklim ısınmaya, yağışlar şiddetlenmeye ve sellerde can kayıpları olmaya devam edecek” diyor.
BULUT TOHUMLAMANIN ETKİSİ VAR MI?
Bulut tohumlama, mevcut bulutlara gümüş iyodid denen bir madde serpiştirilmesiyle yağmuru tetiklemeye ve sonucunda da daha fazla yağmur üretmeye yardımcı olan bir teknik.
Uçaklarla yapılabilen bu teknik onlarca yıldır kullanılıyor ve BAE de son yıllarda su sıkıntısını gidermek için bu tekniği kullandı.
Sellerin ardından bazı sosyal medya kullanıcıları aşırı hava koşullarını, yanlış bir şekilde ülkedeki son bulut tohumlama operasyonlarına bağladı.
Bloomberg tarafından daha önce yayımlanan haberler, bulut tohumlama uçaklarının Pazar ve Pazartesi günleri kullanıldığını, ancak selin meydana geldiği Salı günü kullanılmadığını öne sürdü.
BBC bulut tohumlamanın ne zaman yapıldığını bağımsız olarak doğrulayamamış olsa da, uzmanlar bunun fırtına üzerinde en iyi ihtimalle küçük bir etkisi olacağını ve bulut tohumlamaya odaklanmanın “yanıltıcı” olduğunu söylüyor.
Dr. Otto, “Bulut tohumlama, Dubai çevresindeki bulutları su bırakmaya teşvik etmiş olsa bile, atmosfer iklim değişikliği nedeniyle bulutları oluşturmak için muhtemelen daha fazla su taşıyordu” diyor.
Bulut tohumlama, genellikle yağmur için önemli olan rüzgar, nem ve toz koşullarının yetersiz olduğu durumlarda kullanılıyor. Hava tahmincileri geçen hafta Körfez genelinde yüksek sel riski uyarısında bulunmuşlardı.
BAE’de, Abu Dabi’deki Khalifa Üniversitesi Çevre ve Jeofizik Bilimleri Bölüm Başkanı Prof Diana Francis, “Bu tür yoğun ve büyük ölçekli sistemler tahmin edildiğinde, bir hayli masraflı bir işlem olan bulut tohumlama yapılmaz çünkü bölgesel ölçekte bu kadar güçlü sistemleri tohumlamaya gerek yoktur” diyor.
BBC Meteoroloji Servisi’nde görev yapan meteoroloji uzmanı Matt Taylor da şiddetli hava olayının önceden tahmin edildiğini söyledi.
Taylor, “Bu hava olayından önce, (potansiyel bulut tohumlama etkilerini hesaba katmayan) bilgisayar modelleri yaklaşık 24 saat içinde bir yıllık yağış miktarının çok üzerinde yağmur yağacağını tahmin ediyordu” dedi.
Selin, bulut tohumlamasından beklenenden çok daha büyük olduğunu belirten Taylor, “Sel olayları, Bahreyn’den Umman’a kadar çok geniş bir alanda etkili oldu” diye.
BAE’de bulut tohumlama işlemlerini, hükümete bağlı Ulusal Meteoroloji Merkezi (NCM) yürütüyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
News
